Değişmeyen güdü, yeni filiz

Türkiye nüfusunun yüzde 45,1'i internet kullanıyor. Türkiye'deki kullanıcılarının internet kullanım amaçları arasında "haber alma" gayesi birinciliği göğüslüyor. Amerika'dan sonra en çok sosyal medya kullanan ikinci ülke Türkiye

Klasik medya evrimleşiyor, kendini internetle harmanlıyor. Son yılların moda tabiri "yeni medya" her geçen gün daha çok işitiliyor. İnternet sadece evlere hatta ceplere kadar giren bir teknoloji olmakla kalmıyor. Haberi ve haberciliği de değiştiriyor. Dev televizyon kanalları, gazeteler ve radyolar kendini "tık"ların akışına göre konumlandırıyor.

Nereden nereye?

Mağara resimleri, duman ya da posta güvercinleri haber alıp vermenin artık kullanılmayan yöntemleri. Asırlar geçse de temel de bir güdü yatıyor: Haberdar olma. İnsanlar artık kağıda basılmış ya da televizyon ekranına kısıtlı bir süreye sığdırılmış haberlerle yetinmiyor.Çok farklı kaynaklara ulaşabiliyor. Bu mucizenin adı ise internet. İnternet teknolojisinin geçmişi 50 yıla uzanıyor. 1960'ların Amerika'sında askeri bir yenilik olarak yaratılan internet bugün en küçük elektronik eşyaların içine sığıyor.

76 milyon Türkiye nüfusunun, 2013 verilerine göre, yüzde 45,1'i internet kullanıyor. Amaç olarak da en çok haber okuma ve izlemenin yanı sıra sosyal medya kullanımı da yer alıyor. Türkiye'nin yapılan araştırmalarda sosyal medya kullanımında Brezilya, Rusya, Endonezya, Hindistan ve İngiltere'yi geride bırakarak ABD'nin ardından ikinci sırada yer aldığı bildirildi. Twitter'da, nüfusa oranla kullanımda dünya birincisi olan Türkiye'de her geçen gün kullanıcı sayısı artıyor.

Haberin evrimi

CNN International'ın başlattığı yurttaş haberciliği kampanyasının sokak reklamı 

Gelişen teknoloji ve internet kullanım yaygınlığına dev haber üreticileri de kayıtsız kalamıyor. Televizyon kanalları, gazeteler, radyolar ve dergiler gibi klasik mecralar internet sitelerini kuruyor. Sadece internet sitesi kurmakla da kalınmıyor. Markalaşmış haber üreticileri sosyal medyada da hesaplar oluşturuyor. Haberin dili, pazarlama biçimi değişiyor.

Hepsinin yanında yeni bir habercilik tarzı daha ortaya çıkıyor: Yurttaş gazeteciliği. İnsanlar sokakta yürürken ya da bir eylem sırasında sosyal medya aracılığıyla bilgi ve görüntü paylaşımı yapabiliyor. Yurttaş gazeteciliği her zaman bireysel olarak da boy göstermiyor. CNN ve BBC gibi uluslararası haber kanalları yurttaş gazeteciliği sayesinde dünyaya daha rahat açılabiliyor ve bilgi toplayabiliyor. Örneğin Londra'da 2005 yılında gerçekleşen terör saldırılarının açıklığa kavuşmasında sokaktaki insanların katkısı büyük. Saldırının gerçekleşmesinden sadece 6 saat geçmesine rağmen BBC'ye olay anında orada olanlardan binden fazla fotoğraf, 4 bin kısa mesaj ve 20 bin e-mail gönderildi.

Sosyal medya sadece bununla da kalmadı. Sansürü deldi ve birçok baskı rejiminin sonlanmasında ya da dünyanın diğer ülkelerinde bunlardan haberdar olunmasında önemli rol oynadı. Bunlardan biri de 2009 İran seçimlerinde yaşandı. Halk sokağa çıktı mevcut iktidarın seçimlerde uyguladığı yöntemleri protesto etti. Ancak gerçekleşen eylemler klasik medyada bir türlü yer alamadı. Bunun üzerine eylemciler Twitter üzerinden bir "hashtag" belirledi ve elde ettikleri bilgileri ve fotoğrafları o akım üzerinden yayınladı. Kaydedilen görüntüler CNN'e ve BBC'ye gönderildi. İranlılar gönüllü birer muhabir haline geldi.

İçerik nasıl değişti?

Sosyal medya sadece habere ulaşımı kolaylaştırmadı. İnternet üzerinden klasik haber sağlayıcıları da yayın geçmeye başladı. Ama birden kullanılan dil ve yöntem değişti. Haber başlıkları 140 karaktere sığdı. İnternet sayfaları kullanıcıların "surf" anlayışlarına uygun olarak evrim geçirdi.

Yeni medya tüm dünyayı hızla sararken yaşananlar medyanın kaderini de etkiliyor. Gelişme ve değişim beraberinde birçok sorunu da getiriyor...

Yakında bu sayfada...

- Haber ve haberin dili nasıl değişti?
- Mecralar birbiriyle nasıl yakınlaştı?
- Yeni medya ve etik sorunlar
- Sosyal medya ajansları ile klasik medyanın paslaşmaları
- Medya çalışanlarının yeni medya ile imtihanı
- Bir pazarlama tarzı olarak: Yeni medyada tasarım
- Viral reklamlar
- Yeni medya ve yurttaş gazeteciliğinin toplumda yarattığı güvenlik paranoyası
- Yeni medya yeni mi?
- İnternetsiz bir yeni medya mümkün mü?
- Toplumsal olaylar karşısında sorumluluk ve yeni medya
- Medya araçlarının kullanım alışkanlıkları ve türleri
- Medyanın aplikasyonlaşması
- Medyayla birlikte sansürün de evrimi ve çok daha fazlası...

Takipte kalınız.